Toch is het belangrijk om te beseffen dat er op voorhand goede afspraken worden gemaakt om er voor te zorgen dat er geen discussies over ontstaan. Waarop moet je letten?
Geld lenen van familie of vrienden
Het komt vaak voor dat ouders bereid zijn om geld te lenen aan hun kinderen om hen bij te staan tijdens de aankoop van een eigen woning. Indien het geld niet moet worden terugbetaald, dan gaat het eerder om een schenking.
Moet de lening wél terugbetaald worden, dan worden er best afspraken gemaakt op papier. Zo kunnen alle regels onderling besproken worden (terugbetalingstermijn, terugbetalingsbedrag, …) en worden discussies naderhand vermeden.
Er bestaan verschillende redenen waarom familie of kennissen geld lenen aan elkaar: om een huis te kopen, om een pand te renoveren, om een zaak te starten, of wanneer de ontlener even een moeilijke financiële periode moet overbruggen.
Op papier zetten is wel nodig
Als het op lenen aankomt, maak je best een contract op of schrijf je alle modaliteiten neer op papier. Wil je als ouder op termijn toch het geleende bedrag schenken, dan kan dat later nog altijd gebeuren. Meer informatie hierover volgt verder in het artikel.
Wettelijk gezien, staat het iedereen vrij om geld te lenen aan wie hij wenst, en speelt ook het bedrag geen rol. Een contract opmaken is juridisch dus niet verplicht maar kan in de toekomst kopzorgen vermijden. Dit kan onderling gebeuren maar ook via de notaris. In dit document kan je alle bepalingen opnemen die jullie onderling afspreken:
- Het bedrag van de lening
- De terugbetalingstermijn
- Bedrag van de periodieke terugbetaling
- De rentevoet
- Eventuele waarborgen
Voor zeer kleine bedragen is een eenvoudige schuldbekentenis natuurlijk ook voldoende en een ideaal alternatief op een contract particulier lenen.
Interesten rekenen?
Komt het geld van de spaarrekening, dan dien je er wel rekening mee te houden dat je interesten zal mislopen. Om die reden gebeurt het wel vaak dat er toch een kleine rente wordt aangerekend ter compensatie van de verloren spaarintresten.
Vergeet niet dat wanneer een rente wordt aangerekend, dat hierop roerende voorheffing verschuldigd zal zijn. Het is een roerend inkomen waarop belastingen (roerende voorheffing) betaald moeten worden. In tegenstelling tot de vrijstelling van intresten op spaarboekjes, zal de persoon die geld leent aan iemand, deze interesten wel moeten aangeven.
Waarom toch een rente aanrekenen?
Tussen familie onderling wordt er vaak geen rente aangerekend. Ik geef 1.000 euro en ontvang na een tijdje 1.000 euro terug.
Toch kan het nuttig zijn om intresten aan te rekenen. In het geval van een overlijden zal de fiscus anders deze lening alsnog als een schenking aanzien, en daarop zullen schenkingsrechten moeten betaald worden.
Het kan in dat opzicht wel nuttig zijn om een rentevoet aan te rekenen. Deze zal hoogst waarschijnlijk veel lager uitvallen dan de rentevoeten van een kredietopening of persoonlijke lening én de lener kan eventueel het verlies aan spaarintresten compenseren.
Onderhandse lening
Wie geld leent van familie of vrienden en dit op papier laat zetten, zal onderhands lenen. Een onderhandse lening is eigenlijk een synoniem van particulier lenen. Het voordeel van een onderhandse lening is dat de ontlener op een goedkope wijze geld kan lenen. Ook worden alle formaliteiten onderling besproken.
Het nadeel van een onderhandse lening is dat vaak personen in financiële moeilijkheden hierom vragen. Het is immers aannemelijk dat de bank een lening aanvraag heeft geweigerd en dat men op zoek is naar alternatieven zoals de onderhandse lening bij vrienden of familie.
Op zoek naar een voorbeeld van een lening contract tussen twee particulieren? Deze kan je hier bekijken op de website van De Tijd.
De ontlener betaald niet terug, wat nu?
Geld lenen van familie of vrienden kan gevoelig liggen. Wat als je niet in staat bent om het geld terug te betalen? Neem dan in eerste instantie zelf contact op met de persoon van wie je geld hebt geleend. Eventueel kunnen bijkomende afspraken worden gemaakt en een alternatief terugbetalingsplan voorgesteld worden.
Doe je dit niet, dan zal de lener jou misschien zelf proberen contacteren. Krijgt hij geen antwoord dan zal hij u formeel moeten vragen om het geld terug te betalen. Dit doet hij door een brief te schrijven om je formeel ‘in gebreke te stellen’. Vaak zal dit een aangetekende zending zijn. Op dat moment beginnen ook de verwijlintresten te lopen.
Reageer je niet op de brief, dan heeft de geldlener het recht om juridische stappen te ondernemen. Hij kan zich dan ook beroepen op de schuldbekentenis of het contract dat onderling werd opgemaakt.
Geleende bedrag toch schenken
Als ouders geld lenen aan hun kinderen, dan zetten ze dit best even op papier. Indien je later toch het geld wilt schenken aan je kinderen, dan kan je dit later nog altijd omzetten naar een ‘schenking’.
Dit gebeurd met een officieel document waarin duidelijk wordt gemaakt dat de ontlener het openstaand saldo niet meer moet afbetalen. Dit document wordt aangetekend verstuurd.
Geld lenen voor renovatie (renovatieovereenkomst)
Wie van plan is om een renovatie uit te voeren, kan enerzijds rekenen op een groene lening of renovatielening, maar kan dat geld ook particulier lenen van familie of ouders. De persoon die geld leent aan een kennis of familielid kan zelfs een belastingvermindering genieten op voorwaarde dat het pand in kwestie geregistreerd staat als:
- Leegstaand
- Verwaarloosd
- Onbewoonbaar, of
- Ongeschikt
Deze zogenaamde renovatieovereenkomst (of mama-papa-lening) zorgt er voor dat er een belastingvermindering van 625 euro per jaar kan genoten worden. Het is wel nodig dat de ontlener (of één van de ontleners) minstens voor 8 jaar in het pand gaat wonen.
Bij leningen tot 25.000 euro bedraagt de belastingvermindering 2,5% van het geleende bedrag, berekend op het gemiddelde van de bedragen die op 1 januari en 31 december van het inkomstenjaar zijn opgenomen, met een absoluut maximum van 625 euro per jaar.
De persoon die het geld leent kan zonder bijkomende kosten op een goedkope manier geld lenen en bij de aankoop van het pand kan hij een vermindering krijgen van 30.000 euro van de heffingsgrondslag voor de registratierechten (dit is het renovatieabbatement). Lees hier meer over renovatieovereenkomsten.
De win-win lening
De oprichting van een onderneming brengt vaak grote opstartkosten met zich mee. Niet iedereen kan zich beroepen op de tegoeden van een spaarboekje waardoor alternatieven moeten gezocht worden. Er kan gewerkt worden met een lening op afbetaling, maar een bekend alternatief is ook de win-win lening.
Met een win-win lening kan je geld lenen aan een bedrijf van een vriend of familielid. Deze heeft een vaste looptijd van 8 jaar. Wie geld leent middels een win-win lening kan hiervoor ook een jaarlijkse belastingkorting ontvangen. Hiermee wil de overheid investeringen in KMO’s aanmoedigen.
Lees hier meer over de winwinlening.
Fiscale aandachtspunten bij geld lenen van ouders of familie?
Je kon reeds lezen dat wie geld leent aan familie of vrienden, én hiervoor een interest aanrekent, roerende voorheffing zal moeten betalen op de interesten die hij ontvangt. Dat is echter niet het enige fiscale aspect waarmee rekening moet gehouden worden.
Als je geld leent van familie of vrienden dan beschik je over een grotere som geld waar de fiscus niets van afweet. Dit houdt in dat zij een indiciair tekort vaststelt en met andere woorden niet kan nagaan vanwaar dit geld afkomstig is. In dat geval tracht zij dit bedrag alsnog te belasten. Het opstellen van een contract onderhandse lening kan dus ook voor de ontlener nuttig zijn!
Beroepsdoeleinden bij ondernemers
Wordt het geleende bedrag gebruikt voor een zelfstandige activiteit (eenmanszaak of vennootschap) dan zijn de interesten mogelijks aftrekbaar als beroepskost.
Het moet dan wel gaan om beroepsmatige investeringen. Wordt het geld gebruikt voor een aankoop die gedeeltelijk privé wordt gebruikt, dan is het private gedeelte niet aftrekbaar.
Er is echter wel een beperking: de aangerekende intresten moeten marktconform zijn. Wie een interest betaald die hoger ligt dan de marktrente, zal deze ook niet volledig kunnen aftrekken. Om te bepalen welke rentevoet als marktconform beschouwd kan worden, kan u op voorhand best offertes aanvragen bij verschillende kredietgevers. Start hier met het vergelijken van leningen.
Ook als bedrijfsleider een bedrag lenen aan uw vennootschap en hierbij 20% interesten rekenen zal dus niet zonder gevolgen zijn. De interest zal voor het gedeelte dat niet-marktconform is verworpen worden en alsnog belast worden.
Tips bij onderhands geld lenen
Geld lenen van familie of vrienden is een goedkoop alternatief op een persoonlijke lening bij de bank. Omdat goede afspraken goede vriendjes maakt, is het belangrijk om steeds alle afspraken op papier te zetten. Voor kleine bedragen kan dit een schuldbekentenis zijn.
Op het gebied van bewijslast is het ook belangrijk om uitsluitend met overschrijvingen te werken. Door een rentevoet aan te rekenen kan vermeden worden dat de lening aanzien wordt als een schenking.
In sommige gevallen is het mogelijk om een belastingvermindering te ontvangen als lener. Dit kan bij een renovatie-overeenkomst of bij een win-win lening om iemand financieel te helpen bij de oprichting van een bedrijf.
Verkies je alsnog om geen geld te lenen van familie of vrienden? Dan kan je in onderstaande tabel alvast starten met het vergelijken van persoonlijke leningen op afbetaling.
| Aanbieder | Minimum | Maximum | Bestemming | JKP vanaf (*) | Simulatie |
|---|---|---|---|---|---|
| € 500 | € 25.000 | Alle doeleinden | 6,50% | Gratis aanvraag |
| € 500 | € 50.000 | Alle doeleinden | 5,50% | Gratis aanvraag |
| € 1.250 | € 20.000 | Alle doeleinden | 4,39% | Gratis aanvraag |
| € 2.500 | € 50.000 | Alle doeleinden | 3,99% | Gratis aanvraag |
| € 500 | € 2.500 | Digitale apparaten | 2,40% | Gratis aanvraag |
| € 1.250 | € 50.000 | Alle doeleinden | 4,71% | Gratis aanvraag |
(*) Representatief Voorbeeld: Lening op Afbetaling van €50.000,00; Looptijd is 120 maanden. Aan een JKP van 4,50% betaalt u maandelijks €516,02. Het totaal terug te betalen bedrag is €61.922,40. Vraag voor een exacte berekening een offerte aan bij bovenstaande partijen.
Op zoek naar een passende lening?